کشت عدس | 0 تا 100 کاشت عدس

مقدمه

در این مقاله به بررسی جوانب مختلف کشت و پرورش عدس،‌ نیازهای تغذیه ای آن در قالب کودهای مناسب برای رشد بهینه گیاه عدس و مکان های مناسب برای کشت عدس و شرایط اقلیمی و خاکی که این گیاه بهترین عملکرد را دارد می‌پردازیم. همینطور اطلاعات جامع و کاربردی به کشاورزان، محققان و علاقه مندان به کشت عدس برای دستیابی به بهترین نتایج در زمینه کشت و بهره برداری از این گیاه ارزشمند ارائه می‌دهیم .

عدس یک دانه کوچک و مغذی با نام علمی Lens culinaris  ازخانواده حبوبات است، گیاه خوراکی یک ساله، کوتاه قد به ارتفاع 30 الی 40 سانتی متر می‌باشد. این گیاه به طور طبیعی در مناطق خشک و نیمه خشک رشد می‌کند و به دلیل تحمل بالای آن به خشکی، به عنوان یک محصول مقاوم در برابر شرایط سخت محیطی شناخته می‌شود. جالب است بدانید که، عدس یکی از قدیمی ترین و نخستین گیاهانی است که انسان ها درطول تاریخ کشت کرده اند.

عدس به دلیل طعم خوب و فواید فراوان، در آشپزی جهانی به ویزه در غذاهای مدیترانه‌ای، آسیای جنوبی و خاورمیانه کاربرد بسیاری دارد. برخی از غذاهای معروفی که در آنها از عدس استفاده می‌شود عبارتند از: آش عدس، سوپ عدس، خورش عدس، سالاد عدس و پوره عدس. عدس نه تنها طعم دلپذیری دارد، بلکه خواص تغذیه ای بسیاری نیزدارد که دراینجا به مهم ترین فواید آن اشاره می‌کنیم:

• فیبر بالا
• پروتئین گیاهی
• کمک به کنترل قند خون
• منبع خوب آهن
• سلامت قلب
• ضد سرطان
• کاهش وزن

انواع عدس

یکی از حبوبات‌های پرمصرف در آشپزی و تغذیه عدس می‌باشد که در انواع مختلفی وجود دارد. هرنوع عدس ویزگی های خاص خودش را دارد؛ ازجمله رنگ، اندازه، زمان پخت و طعم. ازآن جا که عدس ها منبع خوبی از پروتئین، فیبر و مواد غذایی هستند، در بسیاری از رژیم‌های غذایی و انواع غذاها کاربرد دارند. که در ادامه به معرفی انواع عدس‌ها و مقایسه آن ها می‌پردازیم.

1. عدس سبز: عدس سبز محبوب‌ترین نوع عدس است و برای تهیه انواع خوراک و سالادها و پوره به کار می‌رود و دارای طعم ملایم و کمی خاکی و دانه های بزرگ می‌باشد. مدت زمان پخت این عدس حدود 30 الی 40 دقیقه است.
2. عدس قهوه ای: یکی از رایج ترین انوع عدس در جهان است که طعمی ملایم و شیرین دارد و معمولا در سوپ‌ها و خوراک ها به کار می‌رود. مدت زمان پخت این عدس حدود 30 دقیقه است.
3. عدس قرمز: این نوع عدس بیشتر در آشپزی هند و خاورمیانه بسیار محبوب است. عدس قرمز یکی از سریع ترین عدس هاست و در حدود 15 الی 20 دقیقه پخته می‌شود و بعد از پخت به شکل پوره در می‌آید. این عدس بیشتر در غذاهایی که نیاز به پوره سازی دارند، مانند سوپ‌ها ودال ها استفاده می‌شود.
4. عدس سیاه (بلک بلوبری): عدس بلوبری دارای پوستی نازکتر و رنگ تیره تر است. که معمولا در آشپزی مدیترانه‌ای و آسیای مرکزی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع عدس دارای طعم تند و کمی دودی و مدت زمان پخت طولانی‌تر نسبت به سایر عدس ها حدود 40 الی 50 دقیقه می‌باشد.
5. عدس زرد (عدس مصلح): این نوع عدس شبیه به عدس قرمز است ولی رنگ آن کمی روشن‌تر و زردتر است. که بیشتر در آشپزی های کشورهای آسیایی، به ویژه هند، استفاده می‌شود.
6. عدس سفید: یک نوع عدس با پوست نازک و دانه های سفید رنگ است. در آشپزی کشورهای خاورمیانه و مدیترانه‌ای رایج است. که دارای طعم ملایم و شیرین تر نسبت به سایر عدس ها می‌باشد که مدت زمان پخت آن 20 دقیقه است.

 زمان کشت عدس

بهترین زمان کشت عدس در ایران معمولا از اواخر زمستان (اسفند ماه) تا اوایل بهار (فروردین ماه)  است. در این زمان دما مناسب برای جوانه زنی و رشد اولیه گیاه فراهم می‌شود. همچنین کشت عدس باید زمانی انجام شود که خطر یخبندان شدید گذشته باشد و خاک قابلیت رطوبت نگهداری مناسب داشته باشد. در ادامه کشت عدس در چهار اقلیم مختلف را از نظر زمان کشت مورد بررسی قرار می‌دهیم.

1. مناطق سردسیر (شمال غربی و برخی نواحی کوهستانی): در این مناطق، زمستانها طولانی و سرد هستند و بهترین زمان کشت عدس بعد از پایان خطر یخبندان و آغاز بهار است.
2. مناطق معتدل و نیمه گرم (مرکز و غرب ایران): در نواحی نیمه خشک، که تابستان های گرم دارند کشت عدس باید به گونه ای باشد که گیاه قبل از شروع گرمای تابستان به بلوغ برسد. بنابراین کشت در اواخر اسفند یا اوایل فروردین، بهترین زمان برای رشد است.
3. مناطق گرمسیر(جنوب و جنوب شرق ایران): در مناطق گرمسیر، که تابستانهای بسیار گرم و خشکی دارند، بهترین زمان برای کشت عدس اوایل پاییز است.
4. مناطق نیمه خشک (شرق وجنوب شرقی ایران): در این نواحی زمان کشت عدس از اواسط اسفند ماه تا اوایل اردیبهشت است.

شرایط لازم برای کشت عدس

کاشت موفق عدس ملزم به رعایت شرایط خاصی مانند: خاک زهکشی شده با PH خنثی ، دمای مناسب، آبیاری به موقع و درست و مدیریت صحیح آفات و بیماریها می‌باشد.

1.شرایط اقلیمی لازم برای کشت عدس

عدس گیاهی است که به آب و هوای معتدل، نیمه خشک و خنک نیاز دارد.

2.دمای مناسب برای کشت عدس

دماب مطلوب برای جوانه زنی بین 10 تا 18 درجه سانتی گراد است و در طول دوره رشد، دمای مناسب بین 15 تا 22 درجه سانتی گراد است.

3.نورمورد نیاز برای کشت عدس

این گیاه برای رشد و به ثمر نشستن نیازمند نورخیلی زیاد است بنابراین، باید در مکان هایی با تابش مستقیم خورشید کشت شود.

4.خاک مناسب کشت عدس

خاک‌های ماسه ای، لومی یا لومی-رس با زهکشی مناسب و PH خنثی ( 6 تا 7 ) برای کشت عدس ایده‌آل هستند.

5.میزان آبیاری لازم برای کشت عدس

عدس گیاهی مقاوم به خشکی است و نیاز آبی بسیار زیادی ندارد. برای شروع پس از کاشت این گیاه برای جوانه زنی و مرطوب ماندن خاک مقدار بسیار کمی آبیاری شود و درطول دوره رشد برای گل دهی و تشکیل دانه ها، آبیاری باید کافی و مورد نیاز باشد تا رشد و تولید دانه ها به درستی انجام شود. و در مرحله رسیدگی و برداشت آبیاری باید کاهش یابد تا گیاه خشک شود و دانه های عدس به راحتی برداشت شوند.

مناطق مناسب کشت عدس در ایران

عدس در بسیاری از استان های ایران کشت می‌شود، اما استان هایی که شرایط اقلیمی و خاکی مناسب تری برای کشت عدس دارند، به طور عمده در مناطق خشک و نیمه خشک ایران واقع شده اند. در ادامه تعدادی از مناطق اصلی ایران که عدس در آنها کشت می‌شود را بررسی می‌کنیم:

استان های غربی:

استان کرمانشاه:

به دلیل آب و هوای معتدل و نیمه خشک و دیم کاری یکی از استان های مهم کشت عدس است. که دارای تابستان های گرم و خشک و زمستانهای سرد است. شهرستان هایی مانند کرمانشاه، اسلام آباد غرب، صحنه، سرپل ذهاب، گیلانغرب، کنگاور، هرسین، بیستون و دامیاز از جمله مناطق زیر کشت عدس در استان کرمانشاه هستند. بهترین زمان برای کشت عدس در کرمانشاه معمولا اواخر فروردین تا اوایل اردیبهشت است و زمان برداشت این محصول 90 تا 110 روز پس ازکاشت است.

استان کردستان:

این استان دارای آب و هوای کوهستانی و نیمه خشک و مناطقی با ارتفاع زیاد است که این ویژگی به کشت گیاهانی مانند عدس که به دماهای خنک و تابستان های خشک نیاز دارند کمک می‌کند. شهرستان هایی مانند سنندج، بانه، مریوان، قروه، دهگلان و کامیاران از جمله مناطق زیر کشت عدس در این استان هستند. بهترین زمان برای کشت عدس در کردستان معمولا اواخر فروردین ماه است و زمان برداشت این محصول اوایل پاییز است.

استان لرستان:

این استان دارای آب و هوای نیمه خشک و مدیترانه ای است. زمستان های سرد استان لرستان به رشد و سلامت گیاه عدس کمک بسیاری می‌کند. شهرستان هایی مانند: خرم آباد، بروجرد، دورود، پلدختر، الیگودرز، چگنی و دلفان مناطق زیرکشت عدس در این استان هستند. بهترین زمان برای کشت عدس در لرستان اوایل اردیبهشت ماه است و زمان برداشت این محصول معمولا 90 تا 110 روز پس از کاشت است.

استان های مرکزی وشرقی:

استان فارس:

استان فارس دارای آب وهوای متنوعی می‌باشد. بخش های شمالی و کوهستانی استان آب و هوای نیمه خشک و کوهستانی با بارش های مناسب هستند. درحالی که، مناطق جنوبی دارای آب و هوای گرم و خشک هستند. عدس به آب و هوای گرم و خشک تابستان و دمای معتدل نیاز دارد، بنابراین مناطق شمالی و کوهستانی این استان، شرایط بهتری برای کشت این محصول دارند.

شهرستان هایی مانند: شیراز، فسا، کازرون، جهرم، لارستان و مرودشت مناطق زیر کشت عدس دراین استان هستند. بهترین زمان برای کشت عدس در استان فارس، اوایل بهاراست و زمان برداشت این محصول 110 روز پس ازکاشت است.

استان اصفهان:

این استان با داشتن آب و هوای نیمه خشک و کم بارش، نیاز به مدیریت صحیح منابع آبی دارد، به همین دلیل کشت عدس به ویژه به صورت دیم در بسیاری از مناطق استان اصفهان رایج است. شهرستان هایی مانند: شاهین شهر، فولادشهر، دهاقان، نطنز، خمینی شهر و کاشان مناطق زیرکشت عدس در این استان هستند. بهترین زمان برای کشت عدس در اصفهان اوایل بهار است و زمان برداشت این محصول 90 تا 110 روز پس از کاشت است.

استان یزد:

استان یزد با توجه به شرایط آب و هوای خشک و بیابانی و نیمه بیابانی، دمای گرم تابستان ها و بارش های کم، برای کشت عدس به صورت دیم شرایط مناسبی دارد. شهرستان هایی مانند: یزد، مبید، تفت، اردکان، اشکذرو بافق مناطق زیرکشت عدس در این استان هستند. بهترین زمان برای کشت عدس در استان یزد اردیبهشت ماه است و زمان برداشت این محصول اواخر تابستان یا اوایل پاییز است.

استان کرمان:

استان کرمان دارای انواع مختلف آب و هوا است. در نواحی مرکزی و جنوبی آب و هوای گرم و خشک و در نواحی شمالی و شمال غربی دمای معتدل و بارش های بیشتری دارد. در نواحی با دمای معتدل تر و بارش بیشتر، کشت عدس می‌تواند به صورت دیم و نواحی گرم تر بیشتر به صورت آبی انجام شود. شهرستان هایی مانند: کرمان، بم، رابر، جیرفت، انار و بردسیر مناطق زیر کشت عدس در این استان هستند. بهترین زمان برای کشت عدس در کرمان اواخر فروردین ماه است و زمان برداشت این محصول اوایل پاییز است.

استان های جنوبی

استان خوزستان:

استان خوزستان با داشتن شرایط آب و هوای گرم و مرطوب، در بخش هایی از خود شرایط مناسبی برای کشت عدس ندارد، اما در مناطقی که شرایط اقلیمی خشک تری دارد کشت عدس می‌تواند موفق باشد. شهرستان هایی مانند: دزفول، شوشتر، اهواز، اندیمشک و ممسنی مناطق زیر کشت عدس در این استان هستند. بهترین زمان کشت عدس در خوزستان اوایل فصل بهار است و همینطور زمان برداشت این محصول اوایل پاییز است.

استان های شمال غربی و شرقی

استان های آذربایجان شرقی و غربی:

این استان ها به دلیل دارا بودن شرایط اقلیمی معتدل و سرد به ویژه در فصول بهار و تابستان، به خوبی از قابلیت های کشت دیم بهره‌مند هستند. شهرستان هایی مانند: میانه، مرند، اهر، تبریز، آذرشهر و کلیبر مناطق زیر کشت عدس در این استان هستند. بهترین زمان کشت عدس در این استان ها فصل بهار است و همینطور زمان برداشت این محصول اواخر تابستان است.

استان های خراسان رضوی و شمالی:

این استان ها به طور کلی دارای آب و هوای گرم و نیمه خشک هستند. شهرستان هایی مانند: سبزوار، تایباد، فریمان، گناباد، چناران، بجنورد، اسفراین و شیروان مناطق زیر کشت عدس در این استان هستند. بهترین زمان کشت عدس در این استان ها فصل بهار است و زمان مناسب برداشت این محصول اواخر تابستان است.

انواع کشت عدس

کشت عدس می‌تواند به دو صورت دیم، آبی یا ترکییبی از این دو روش انجام شود. هر یک از این روش ها بسته به شرایط اقلیمی، نوع خاک و میزان آب در دسترس انتخاب می‌شود.

• کشت دیم عدس:

در کشت دیم عدس، گیاه عمدتا به بارش‌های طبیعی وابسته است و نیاز به آبیاری اضافه ندارد. مناطق خشک و نیمه خشک که تابستان های گرم و زمستان های سرد دارند مانند استان های خراسان رضوی، کرمان، آذربایجان شرقی وغربی، اصفهان، کرمانشاه و لرستان برای کشت دیم عدس مناسب هستند.

معمولا در اوایل فروردین یا اواخر اسفند دز زمین هایی با خاک لومی یا شنی بهترین نتیجه را می‌دهد. این کشت در کنار مزایای زیاد معایبی نیز دارد. میزان تولید در کشت دیم به بارش های فصلی بستگی دارد و اگر بارش کافی نباشد محصول کاهش می‌یابد.

• کشت آبی عدس:

در زمین هایی که منابع آبی در دسترس هستند علاوه بر بارش های طبیعی آبیاری تکمیلی به گیاه کمک می‌کند. کشت آبی معمولا در مناطقی با میزان بارش کمتر یا زمین های آبیاری شده به کمک آبیاری قطره ای یا غرقابی انجام می‌شود. این روش در‌ مناطقی مانند شهر‌های جنوب غرب کشور یا مناطقی که امکان استفاده از منابع آب زیرزمینی یا سطحی وجود دارد، انجام می‌شود.

• کشت ترکیبی (دیم وآبی):

در این روش، کشت عدس به طور معمول به صورت دیم آغازمی‌شود و درصورتی که بارش ها کافی نباشد، آبیاری تکمیلی برای تامین نیاز آبی گیاه انجام می‌شود.

• کشت مکانیزه (ماشینی):

در برخی از مناطق پیشرفته کشاورزی، از ماشین آلات کشاورزی برای کشت عدس استفاده می‌شود. این روش بیشتر در زمین های وسیع و با استفاده از کمباین برای برداشت عدس انجام می‌شود که موجب افزایش سرعت کشت، برداشت و حتی آبیاری می‌شود و استفاده از این روش نیاز به نیروی انسانی را به شدت کاهش می‌دهد.

مراحل کشت عدس

کشت عدس از مرحله کاشت بذر تا برداشت محصول هر کدام شامل مراحل مختلفی است که باید به دقت انجام شوند تا محصول با کیفیت و با بازدهی بالا به دست آید. در ادامه مراحل مختلف عدس به تفصیل توضیح داده می‌شود.

· آماده سازی زمین برای کشت عدس

قبل از کاشت بذر، زمین باید به طور کامل شخم زده شود. عمق شخم معمولا 20 تا 30 سانتی متربه گونه ای باشد که ریشه های گیاه به راحتی بتوانند به عمق خاک نفوذ کنند. بعد از شخم زمین باید تسطیح شود تا آب به طور یکنواخت در سطح خاک پخش شود. در صورتی که خاک نیاز به اصلاح داشته باشد (مثل افزایش تهویه، زهکشی یا اصلاح PH خاک) از مواد اصلاحی مانند کمپوست، کودهای آلی یا کودهای شیمیایی استفاده می‌شود.

· کاشت بذرعدس

بذرهای عدس باید از منابع معتبر و با کیفیت تهیه شوند. قبل از کاشت، بذرها معمولا ضدعفونی میشوند تا از ابتلا به بیماری های قارچی و باکتریایی جلوگیری شود. بذرهای عدس باید به عمق 2 تا 4 سانتی متر و فاصله 5 تا 10 سانتی متری از هم کاشته شوند. کاشت عدس به دو صورت دستی یا ماشینی انجام می‌شود. در زمین‌های کوچک یا مناطق غیر مکانیزه، کشت به صورت دستی انجام می‌شود. و در زمین های بزرگ و مکانیزه، معمولا از دستگاهای بذرکار برای کاشت استفاده می‌شود.

· آبیاری مناسب برای کشت عدس

ضروری است که به محض کاشت بذر آبیاری انجام شود تا رطوبت لازم برای جوانه زنی فراهم شود. در طول رشد،‌ آبیاری باید در مرحله‌ای انجام شود که گیاه در حال رشد است به ویژه در زمان گل دهی و تشکیل غلاف ها آبیاری باید مرتب و مناسب باشد.

· کنترل علف های هرز و آفات

عدس در برابر علف های هرز به شدت حساس است، بنابراین باید به طور مرتب زمین را از علف های هرز پاک کرد. روش های کنترل شامل: وجین دستی،‌ استفاده از علف کش ها و کاشت به موقع است.

آفات رایج عدس شامل شته، کرم ساقه خوار، مگس های مختلف و حشرات ریز هستند. برای کنترل این آفات، می توان از روش های بیولوزیکی، شیمیایی یا مکانیکی استفاده کرد.

· برداشت عدس

عدس معمولا 90 تا 110 روز بعد از کاشت آماده برداشت می‌شود. بهترین زمان برداشت زمانی است که غلاف ها خشک و قهوه ای رنگ می‌شوند و دانه ها داخل غلاف به راحتی تکان بخورند. عدس به دو روش دستی و ماشینی برداشت می‌شود که در روش برداشت دستی گیاه به وسیله چاقو یا داس قطع شده و سپس جمع آوری می‌شوند.

این روش در زمین های کوچک و یا درمواردی که به ماشین آلات دسترسی ندارند انجام می‌شود. در روش برداشت ماشینی در زمین های بزرگ‌تر به وسیله کمباین انجام می‌شود. کمباین های مخصوص برای برداشت عدس، دانه ها را از غلاف جدا کرده و به صورت مستقیم جمع آوری می‌کنند.

· خشک کردن و بسته بندی عدس

پس از برداشت، عدس ها باید در مکان خشک و تهویه شده قرار داده شوند تا رطوبت آن ها کاهش یابد. رطوبت دانه ها باید به حدود 12-14 درصد برسد تا از فساد قارچی جلوگیری شود. بعد ازخشک شدن، عدس ها باید در بسته های مناسب بسته بندی شوند. بسته ها باید به گونه ای باشد که از رطوبت و آفات جلوگیری کند.

کودهای مورد نیاز برای کشت عدس

کوددهی یکی از عوامل مهم در بهبود عملکرد و کیفیت کشت عدس است. گیاه عدس به خاک های نسبتا فقیر نیز مقاوم است،‌ اما استفاده از کودهای مناسب می‌تواند به رشد بهتر، افزایش عملکرد و کیفیت بذرها کمک کند. در این قسمت از مقاله کودهای مورد نیاز برای کشت عدس در مراحل مختلف معرفی شده است که عبارت هستند از:

• کود پتاسیم
• کود فسفر
• کود نیتروژن
• کود ریزمغذی ها
• کود آلی

کود پتاسیم برای کشت عدس

کود پتاسیم برای کشت عدس اهمیت زیادی دارد و به طور کلی برای تقویت سلامت گیاه و افزایش کیفیت و عملکرد محصول استفاده می‌شود. پتاسیم یکی ازعناصرغذایی اصلی برای گیاهان است که به چندین فرآیند مهم در رشد گیاه کمک می‌کند. از جمله،‌ تقویت مقاومت دربرابر بیماری ها، تنش های آبی وسرما، و همچنین بهبود کیفیت دانه ها.

اهمیت پتاسیم در کشت عدس

• تقویت سیستم ایمنی گیاه:
  پتاسیم باعث تقویت دیواره‌های سلولی گیاه و افزایش مقاومت آن به بیماری و تنش های محیطی مانند خشکی و سرما می‌شود.

• بهبود فتوسنتز:
  پتاسیم در فرآیند فتوسنتزنقش بسزایی دارد و به تولید انرژی و انتقال آن در داخل گیاه کمک می‌کند.

• افزایش کیفیت محصول:
  پتاسیم به افزایش کیفیت دانه و بهبود رنگ،‌ طعم و اندازه دانه ها کمک بسیاری می‌کند.

• افزایش تحمل به تنش های محیطی:
  گیاهان با پتاسیم کافی قادرند بهتر با شرایط نامساعد محیطی مانند کمبود آب یا سرما سازگار شوند.

علائم کمبود پتاسیم درعدس

• زرد شدن برگ ها ی پایینی
• نکروز (مرگ سلولی) سیاه یا قهوه ای شدن لبه برگ ها
• کاهش کیفیت دانه ها
• ضعف در رشد ریشه ها
• کاهش مقاومت در برابر تنش ها و آفات

بهترین زمان مصرف کود پتاسیم برای کشت عدس

1. مرحله قبل از کاشت (کود پایه برای آماده سازی خاک)
2. مرحله گلدهی و تشکیل غلاف ها (درطول فصل رشد)
3. مرحله رسیدگی دانه ها (قبل از برداشت)

مقدار مصرف کود پتاسیم برای کشت عدس

مقدار مصرف کود پتاسیم برای کشت عدس به طور معمول بین 30 تا 50 کیلوگرم در هر هکتار است اما در صورت کمبود پتاسیم در خاک، این مقدار تا 60 کیلوگرم افزایش می‌یابد.

منابع کود پتاسیم برای کشت عدس

• کود سولفات پتاسیم
• کود کلرید پتاسیم
• کود پتاسیم نیترات
• کود پتاسیم فسفاته
• کودهای آلی
• کود پتاسیم مایع

بهتری کودهای پتاسیم برای کشت عدس

بهترین کودها برای تامین پتاسیم موردنیاز عدس را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد.

• کود سولوپتاس یا سولفات پتاسیم
• کود مایع پتاسیم
• کود جامد 36-12-12

بهترین کود پتاسیم برای عدس کود NPK+TE 12-12-36 است که یکی از ترکیبات متنوع و مؤثر در کشاورزی است. این کود شامل نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) با نسبت 36-12-12 می‌باشد. این کود به‌ویژه برای گیاهانی که نیاز به پتاسیم بیشتری دارند، مانند میوه‌جات و سبزیجات، بسیار مناسب است. پتاسیم نقش کلیدی در فرآیندهای متابولیکی گیاهان ایفا می‌کند و به بهبود کیفیت میوه و افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش‌های محیطی کمک می‌کند.

نیتروژن موجود در این ترکیب به رشد شاخ و برگ گیاهان کمک می‌کند و باعث افزایش رنگ سبز و شادابی آنها می‌شود. از سوی دیگر، فسفر برای توسعه ریشه‌ها بسیار مهم است و در فرآیند زایشی گیاه نقش اساسی دارد. این ترکیب به گیاهان این امکان را می‌دهد تا به‌طور مؤثرتری از منابع غذایی خاک بهره‌برداری کنند و در نتیجه، رشد و توسعه بهتری داشته باشند

جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد این کود بر روی تصویر زیر کلیک کنید.

کود فسفر برای کشت عدس

فسفر یکی از عناصر اصلی برای رشد، تولید انرزی و فرآیندهای متابولیکی گیاه است. این عنصرنقش اساسی در توسعه ریشه ها، گلدهی، تشکیل غلاف و دانه ها، وهمچنین در تولید مواد شیمیایی حیاتی مانند DNA  و RNA دارد. در ادامه به اهمیت و انواع کود فسفر برای کشت عدس، زمان های مصرف و مقدار توصیه شده پرداخته شده است.

اهمیت فسفر در کشت عدس:

• رشد ریشه ها:
  فسفر برای رشد ریشه ها ضروری است و باعث بهبود توسعه سیستم ریشه ای می‌شود. سیستم ریشه ای قوی به گیاه کمک می‌کند تا بهتر مواد مغذی و آب را از خاک جذب کند.

• تولید گل و دانه:
  فسفر در تشکیل گل ها و غلاف ها نقش حیاتی دارد و باعث افزایش تعداد دانه ها و بهبود کیفیت آن ها می‌شود.

• افزایش تولید انرزی:
  فسفر به  عموتم جزء اصلی ATP (آدنوزین تری فسفات)، که انرزی مورد نیاز برای فرآیندهای مختلف گیاه مانند رشد و فتوسنتز را تامین می‌کند، عمل می‌کند.

• مقاومت به بیماری:
  فسفر به بهبود مقاومت گیاه در برابر بیماری و تنش های محیطی (مانند خشکی و سرما وآفت) کمک می‌کند.

علائم کمبود فسفر درعدس

• رشد ضعیف ریشه
• کند شدن رشد عمومی گیاه
• زرد شدن برگ ها
• کاهش تولید گل و دانه ها
• سست شدن ساقه و شاخه ها
• کاهش مقاومت در برابر آفات
• تاخیر در گلدهی و محصول نهایی

بهترین زمان مصرف کود فسفر برای کشت عدس

فسفر باید به عنوان کود پایه و قبل از کاشت به خاک اضافه شود. اگردرآزمایش خاک مشخص شود که خاک نیاز به فسفر اضافی دارد، می‌توان در مرحله ابتدایی رشد عدس، به ویزه قبل از شکل گیری غلاف ها و دانه ها، مقدار کمی فسفر به خاک اضافه کرد.

مقدار مناسب مصرف کود فسفر برای عدس

برای کشت عدس استفاده از سوپر فسفات تریپل یا سوپر فسفات ساده به میزان 50 تا 70 کیلوگرم در هکتار است و همچنین استفاده از کود فسفات آمونیوم به میزان 50 تا 60 کیلوگرم درهکتار است.

منابع کود فسفر برای کشت عدس

• کود سوپر فسفات تریپل حاوی 46 درصد فسفر
• کود سوپر فسفات ساده حاوی 18 درصد فسفر
• کود فسفات آمونیوم حاوی 46 درصد فسفر
• کود آلی

بهترین کود فسفر برای کشت عدس چیست؟

کود NPK + TE 10-50-10 دارای نسبت عناصر غذایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم و عناصر ریز مغزی  است که به ترتیب 10%، 50% و 10% می‌باشد. این کود معمولاً برای بهبود رشد گل‌ها و میوه‌ها استفاده می‌شود، زیرا نسبت بالای فسفر به ریشه‌زایی و شکوفایی گیاه کمک می‌کند. نسبت بالای فسفر در این ترکیب به ویژه برای مراحل اولیه رشد گیاه و بهبود ریشه‌زایی بسیار حیاتی است. گیاهان به فسفر نیاز دارند تا به خوبی رشد کرده و از انرژی نور خورشید به صورت مؤثری استفاده کنند.

نیتروژن موجود در این کود به رشد برگ‌ها و ساقه‌های گیاه کمک می‌کند و پتاسیم نیز برای فرایندهای مختلف متابولیک و تقویت مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها و تنش‌های محیطی ضروری است. با این حال، اهمیت اصلی این کود در بالا بودن سطح فسفر آن است که به بهبود تولید گل و میوه در گیاهان کمک می‌کند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که NPK + TE 10-50-10 برای گیاهانی که در مراحل زایشی قرار دارند، بسیار موثر باشد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد این کود، بر روی تصویر زیر کلیک کنید.

کود نیتروزن برای کشت عدس

کود نیتروزن برای کشت عدس از اهمیت ویزه ای برخوردار است،‌ زیرا نیتروزن یکی از عناصر ضروری برای رشد گیاه و تولید محصول است. این عنصر نقش اساسی درساخت پروتئین، کلروفیل (برای فتوسنتز) و رشد عمومی گیاه دارد. گیاه عدس به دلیل داشتن باکتری های تثبیت کننده نیتروزن در ریشه ها، توانایی جذب نیتروزن از جو را دارد بنابراین،‌ برای کشت عدس استفاده از کود نیتروزن نسبت به فسفر و پتاسیم کمتراست. ولی در برخی شرایط کاربرد نیتروزن می‌تواند به بهبود رشد و عملکرد گیاه عدس کمک کند.

اهمیت نیتروزن در کشت عدس

• رشد و توسعه گیاه:
  نیتروزن برای تولید پروتئین ها و دیگر ترکیبات مهم در گیاه ضروری است و به رشد ساقه،‌ برگ ها و ریشه کمک می‌کند.

• تولید کلروفیل و فتوسنتز:
  نیتروزن جزء اصلی ساخت کلروفیل است که برای فتوسنتز گیاهان و تولید انرزی در گیاه حیاتی است.

• افزایش عملکرد دانه ها:
  نیتروزن در مرحله تشکیل غلاف ها و دانه ها اهمیت دارد و می‌تواند تاثیر زیادی در افزایش عملکرد و کیفیت محصول داشته باشد.

علائم کمبود نیتروزن درعدس

• کاهش عملکرد گیاه
• کمبود مواد پروتئینی در دانه ها
• رشد کند اندام های رویشی
• تغییر رنگ برگ ها
• چروک و پیر شدن برگ ها
• ضعیف و سست شدن ریشه ها
• کاهش مقاومت به تنش های محیطی

بهترین زمان مصرف کود نیتروزن برای کشت عدس

1. قبل از کاشت (کود پایه برای آماده سازی خاک)
2. در طول فصل رشد (به صورت سرک)
3. در مراحل گلدهی و تشکیل دانه ها

مقدار مصرف کود نیتروزن برای کشت عدس

برای کشت عدس، در خاک های فقیر از نیتروزن، ‌استفاده از 30 تا 40 کیلوگرم نیتروزن در هر هکتار به عنوان کود پایه قبل از کاشت مناسب است. در صورت نیاز به تقویت نیتروزن در طول رشد 20 تا 30 کیلوگرم در هکتار به صورت سرک توصیه می‌شود.

منابع کود نیتروزن برای عدس

• کود اوره حاوی 46 درصد نیتروزن
• کود نیترات آمونیوم حاوی 26 درصد نیتروزن
• کود آمونیوم سولفات حاوی 21 درصد نیتروزن
• کود نیتروزن مایع

بهترین کود نیتروژن برای عدس

اگر به دنبال بهترین کود نیتروژن برای تامین نیازهای غذایی عدس هستید، باید به این نکته توجه کنید که کودی را انتخاب کنید که تجزیه ضمانت شده داشته باشد و همچنین به همراه نیتروژن، سایر نیازهای عدس را نیز برآورده کند. بنابراین ما دو کود را به شما معرفی می‌کنیم.

کود سه بیست (20-20-20)

آیش 20 (20-20-20) به عنوان یک کود شیمیایی چندمنظوره شناخته می‌شود که با نسبت متعادل ۲۰ درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم ساخته شده است. این ترکیب سه‌گانه باعث می‌شود که آیش 20 به عنوان بهترین کود برای تأمین نیازهای غذایی گیاهان در مراحل مختلف رشد و توسعه عمل کند. نیتروژن به تقویت رشد برگ‌ها و ساقه‌ها کمک می‌کند، در حالی که فسفر به بهبود ریشه‌زایی و تولید گل‌ها کمک می‌نماید. پتاسیم نیز نقش مهمی در بهبود کیفیت میوه‌ها و افزایش مقاومت گیاهان در برابر عوامل محیطی و استرس‌ها دارد.

استفاده از آیش 20 به ویژه در دوره‌های رشد فعال گیاهان بسیار مؤثر است. کشاورزان و باغداران معمولاً این کود را در زمان‌های مشخصی از سال، مانند فصل رشد بهار و تابستان، به گیاهان ارائه می‌دهند. علاوه بر افزایش باردهی، آیش 20 به بهبود کیفیت محصول نیز کمک می‌کند و باعث می‌شود که میوه‌ها و سبزیجات از نظر طعم و رنگ مطلوب‌تر شوند. این ویژگی‌ها موجب شده تا آیش 20 به یکی از پرکاربردترین کودها در بازار تبدیل شود.

کود آیش بیست به دو صورت مایع و جامد موجود است و می‌توانید با کلیک بر تصاویر آنها اطلاعات بیشتری در مورد آنها دریافت کنید.

کود NPK + TE 40-5-5 یکی از بهترین گزینه‌ها برای کشاورزان و باغداران است که به دنبال یک ترکیب مغذی و کامل برای تقویت رشد گیاهان خود می‌باشند. این کود شامل نسبت بالای نیتروژن، فسفر و پتاسیم به همراه عناصر ریزمغذی (TE) است که به بهبود سلامت و عملکرد گیاهان کمک می‌کند. نیتروژن موجود در این ترکیب باعث افزایش رشد رویشی و سبزینگی بهتر گیاهان می‌شود، به‌خصوص در مراحل ابتدایی رشد، جایی که نیاز به تقویت تنفس گیاهی و تولید برگ‌های جدید اهمیت دارد.

کود ریزمغذی ها برای کشت عدس

برای کشت موفق عدس استفاده از کود ریزمغذی ها برای فرآیندهای فیزیولوزیکی گیاه مانند: رشد، فتوسنتز، تولید دانه و مقاومت به بیماری و آفات بسیار ضروری است. و کمبود هر یک از ریزمغدی ها می‌تواند تاثیر منفی بر رشد و عملکرد محصول بگذارد.

اهمیت کود ریزمغذی ها در کشت عدس

• افزایش کیفیت دانه ها
• بهبود فرآیندهای متابولیک گیاه
• پیشگیری از علائم کمبود ریزمغذی
• تثبیت نیتروزن و بهبود بهره وری
• بهبود مقاومت گیاه به بیماری ها و تنش ها
• تقویت تولید دانه وعمکرد آن
• افزایش فتوسنتز و تولید کلروفیل
• بهبود رشد ریشه و توسعه آن

علائم کمبود ریز مغذی ها درعدس

• کاهش تعداد گل‌ها و غلاف ها
• ایجاد لکه های سفید یا زرد روی برگ ها
• کاهش رشد گیاه و مرگ تدریجی برگ ها
• کاهش جذب نیتروزن و علائم کمبود نیتروزن
• کاهش تولید دانه و ضعف در مقاومت به بیماری

بهترین زمان مصرف کود ریز مغذی برای کشت عدس

1.       قبل از کاشت برای تامین ریزمغذی ها به عنوان کود پایه در آماده سازی خاک

2. در طول فصل رشد به صورت سرک یا محلول پاشی قبل از گلدهی و تشکیل دانه
3. در زمان تشخیص علائم کمبود به صورت محلول پاشی یا سرک

مقدار مصرف کود ریز مغذی برای کشت عدس

مقدار مصرف کود حاوی ریزمغذی برای کشت عدس 2 تا 15 کیلوگرم در هر هکتار با توجه به نیاز گیاه و آزمون خاک می‌باشد.

کود آلی برای کشت عدس

کودهای آلی به دلیل داشتن مواد مغذی مفید برای ساختار خاک، می‌توانند در کشت عدس نقش حیاتی ایفا کنند. این نوع کودها نه تنها به تامین مواد مغذی مورد نیاز کمک می‌کنند، بلکه ساختار خاک را بهبود بخشیده و شرایط بهتری برای رشد ریشه و جذب آب فراهم می‌آورند. استفاده از کودهای آلی در کشت عدس به ویزه در خاک هایی که سطح مواد آلی پایین دارند یا نیاز به بهبود ساختارخاک دارند، بسیار موثر است.

اهمیت کود آلی در کشت عدس

·       کاهش اثرات منفی زیست محیطی

• اقتصادی بودن این کود
• پایداری و بهبود کیفیت خاک
• کمک به سلامت گیاهان و جلوگیری از بیماری ها
• حفظ تنوع زیستی در خاک
• کاهش فرسایش خاک
• افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک
• کاهش نیاز به کودهای شیمیایی
• تامین تدریجی مواد مغذی
• افزایش فعالیت میکروبی درخاک

علائم کمبود مواد آلی در کشت عدس

• ضعف سیستم ریشه ای
• رشد ضعیف و کاهش ارتفاع گیاه
• خشکی سریع خاک و نیاز بیشتر به آبیاری
• زردی و ریزش برگ
• اختلال در رشد و گلدهی
• پوسیدگی و عدم توسعه ریشه ها
• کاهش تولید دانه
• قابلیت جذب کم مواد مغذی

بهترین زمان مصرف کودهای آلی برای کشت عدس

1. مرحله قبل از کاشت (آماده سازی خاک)
2. اوایل بهار (زمان کاشت)
3. در طول فصل رشد
4. فصل پاییز قبل از کاشت عدس در سال آینده

مقدار مصرف کود آلی برای کشت عدس:

مقدار مصرف کود آلی برای کشت عدس معمولا 10 تا 15 تن در هر هکتار برای کود دامی پوسیده یا کمپوست و 3 تا 5 تن در هر هکتار برای ورمی کمپوست می‌باشد.

منابع کود آلی برای کشت عدس

• کود دامی پوسیده
• کمپوست
• ورمی کمپوست (کود کرم)
• کودهای گیاهی
• کود ماهی و استخوان
• کود مرغی خشک شده
• کود سبز (تثبیت کننده نیتروژن)
• کود غنی شده با مواد معدنی

مراحل رشد عدس

مراحل رشد عدس از مرحله کاشت بذر در خاک و جوانه زنی تا مرحله برداشت و خشک شدن هر کدام ویژگی ها و مراقبت های خاص خود را دارند. که در این قسمت تمام این مراحل همراه با کودهای ضروری و مورد نیاز در هر دوره را شرح می‌دهیم.

مرحله جوانه زنی (1 تا 2 هفته پس از کاشت):

پس از کاشت دانه های عدس، در شرایط مناسب (رطوبت و دمای خاک)، دانه ها شروع به جوانه زدن می‌کنند. ریشه ها ابتدا به سمت پایین رشد می‌کنند و سپس اولین برگ ها (کوتیلدون ها) ظاهر می‌شوند. در این مرحله نیاز به رطوبت مناسب خاک است تا دانه ها بتوانند به درستی جوانه بزنند. کودهای مورد نیاز در این مرحله شامل: کودهای آلی سبک مانند ورمی کمپوست یا کمپوست می‌باشد.

مرحله رشد رویشی (2 تا 4 هفته بعد از جوانه زنی):

در این مرحله، گیاه عدس به رشد ساقه، برگ ها و سیستم ریشه ای خود ادامه می‌دهد. ریشه ها به عمق بیشتری نفوذ می‌کنند و ساقه ها و برگ ها به طور فعال رشد می‌کنند. استفاده از کودهای نیروژن دار و کودهای دامی پوسیده یا کمپوست برای تقویت رشد رویشی گیاه ضروری است.

مرحله گلدهی (4 تا 6 هفته پس از جوانه زنی):

پس از تکمیل مرحله رشد رویشی گیاه عدس شروع به گلدهی می‌کند. گل های کوچک و زرد رنگ در ساقه ها ظاهر می‌شوند. که این گل ها به تدریج تبدیل به غلاف های بذر می‌شوند. گیاه در این مرحله به کودهای حاوی فسفر و پتاسیم برای تقویت گلدهی و تشکیل غلاف ها نیاز دارد.

مرحله پر شدن غلاف ها (6 تا 8 هفته پس از جوانه زنی):

پس از گلدهی، غلاف های بذر شروع به شکل گیری و پر شدن می کنند. در این مرحله،‌ گیاه مواد مغذی را به غلاف ها و بذرها منتقل می‌کند و غلاف ها به تدریج بزرگ تر می‌شوند. کودهای مورد نیاز در این مرحله کود پتاسیم برای تقویت غلاف ها و بذرها و کود فسفر برای تکمیل رشد بذرها می‌باشد.

مرحله رسیدگی و خشک شدن (8 تا 12 هفته پس از جوانه زنی):

در این مرحله، غلاف ها و بذرها به طور کامل تشکیل شده و قهوه ای رنگ می شوند. گیاه شروع به خشک شدن می‌کند و بذرها به مرحله رسیدگی کامل می‌رسند. در این مرحله، گیاه به کمترین میزان آب نیاز دارد تا به طور طبیعی خشک شوند و بذرها و حداکثر کیفیت برسند. کودهای مواد مغدی مانند روی و بور به تکمیل رسیدگی بذرها کمک می‌کنند.

مرحله برداشت (10 تا 12 هفته پس از جوانه زنی):

وقتی غلاف ها خشک و قهوه ای رنگ و بذرها ازغلاف می‌شوند می‌توان گیاه عدس را در اوایل فصل پاییز برداشت کرد.

سخن پایانی

در پایان، کشت عدس به عنوان یکی از حبوبات های مهم در کشاورزی، نه تنها به تامین نیازهای غذایی انسان کمک می‌کند در بهبود خاک از طریق تثبیت نیروژن نیز نقس مهمی دارد. با توجه به ویزگی خاص این گیاه،‌ مانند مقاومت به خشکی و نیاز کم به آب، کشت عدس می‌تواند گزینه ای مناسب برای کشاورزانی باشد که به دنبال یک محصول اقتصادی و مقاوم به شرایط محیطی سخت هستند.

در نهایت امیدوارم مطالب ارائه شده مفید واقع شده و توانسته باشم اطلاعاتی کاربردی در مورد کشت و پرورش عدس در اختیار شما قرار قرار دهم. کارشناسان شرکت به صورت 24 ساعت آماده پاسخگویی به سوالات و درخواست های شما هستند. از اینکه تا انتهای این مقاله ما را همراهی کردید صمیمانه تشکر می‌کنم.