کشت شلغم | 0 تا 100 کاشت شلغم

مقدمه

در دنیای کشاورزی، شاید وقتی صحبت از سبزیجات زمستانی به میان می‌آید، شلغم یکی از اولین گزینه‌هایی باشد که ذهن را به خود مشغول می‌کند. این گیاه کم‌توقع و سرسخت، نه تنها از نظر طعم و مزه جذابیت خاص خود را دارد، بلکه به دلیل خواص فوق‌العاده‌اش، جایی ویژه در آشپزخانه‌ها و سفره‌های ایرانی پیدا کرده است. اما آیا تا به حال فکر کرده‌اید که کاشت شلغم چقدر ساده و لذت‌بخش می‌تواند باشد؟ یا اینکه با چه تکنیک‌هایی می‌توان به محصولی شیرین و خوشمزه دست یافت؟

در این مقاله، قصد داریم به زبانی ساده اما علمی، شما را با اصول کاشت، داشت و برداشت شلغم آشنا کنیم؛ از آماده‌سازی خاک و انتخاب بذر مناسب گرفته تا نکات مهم برای مراقبت از شلغم در مراحل رشد. بیایید قدم‌به‌قدم با رازهای کشت این سبزی پرخاصیت آشنا شویم و بدانیم چرا کاشت شلغم به یکی از جذاب‌ترین تجربه‌های باغبانی تبدیل شده است. اگر به دنبال راهنمایی جامع و کاربردی برای کاشت شلغم هستید و می‌خواهید همه فوت و فن‌های این کار را یاد بگیرید، در ادامه همراه ما باشید.

کشت شلغم

کشت شلغم می‌تواند در فصول مختلف سال انجام شود و بسته به منطقه و شرایط محیطی به روش‌های متفاوتی قابل اجرا است. کاشت شلغم در زمستان برای مناطق سردسیر و کاشت شلغم در گلدان در خانه از جمله روش‌های پرطرفدار است. همچنین کاشت شلغم پیچ بدون بذر نیز از گزینه‌های جدید و محبوب است که نیاز به بذر ندارد و به روش‌های نوین انجام می‌شود.

کشت شلغم یا همان کاشت و پرورش شلغم به فرآیند کاشت دانه‌های شلغم و پرورش آن تا رسیدن به محصول قابل برداشت گفته می‌شود. شلغم یکی از سبزیجات ریشه‌ای پرخاصیت و مقوی است که به‌خصوص در فصول سرد سال محبوبیت زیادی دارد و به دلیل مقاومت بالایی که در برابر سرما دارد، اغلب در پاییز و زمستان کشت می‌شود.

معرفی انواع شلغم

شلغم یک سبزی ریشه ای گرد و سفید (و گاهی صورتی) از خانواده خردل است. آنها نسبت به سایر سبزیجات ریشه دار بافت آبدارتری دارند و وقتی جوان هستند به طرز لذت بخشی ترد هستند. شلغم در گونه‌ها و انواع متنوعی رشد می‌کند که هر کدام خصوصیات و طعم‌های خاص خود را دارند. شلغم‌های سفید، بنفش و زرد از جمله رنگ‌های شلغم هستند که بسته به نوع مصرف و نیاز بازار انتخاب می‌شوند.

شلغم انواع مختلفی دارد که می توانید از بین آنها انتخاب کنید و رنگ و اندازه آنها متفاوت است. شلغم‌ها را در رنگ‌های سفید، زرد، سبز و بنفش می‌بینید و برخی از گونه‌های آن به اندازه توپ گلف رشد می‌کنند، در حالی که برخی دیگر به اندازه یک توپ تنیس بهتر برداشت می‌شوند.

هنگامی که تصمیم می‌گیرید چه گونه‌هایی از شلغم را در باغ خود بکارید، در نظر بگیرید که کدام یک با شرایط رشد محلی شما مناسب است و اینکه آیا اولویت شما ریشه شلغم است یا سبزی شلغم. اگر ریشه می خواهید اما گونه ای را پرورش می دهید که برای تهیه سبزی فراوان پرورش داده شده است، ممکن است ناامید شوید.

شلغم آلامو

گونه‌ای است که به خاطر سبزی آن پرورش داده می شود. برگ های بچه برای برداشت های متعدد دوباره رشد می کنند. آلامو شته‌ها و ویروس موزاییک را تحمل می‌کند و مقاومت متوسطی دارد. برگها را می‌توان به محض 33 روز برداشت کرد.

آملی یک شلغم هیبریدی مقاوم با ریشه‌های سفید، شیرین و ترد محسوب می‌شود که قطر آن به 2 تا 3 اینچ می‌رسد. رویه‌ها نیز قابل برداشت هستند. آملی را می‌توان برای برداشت بهاره یا پاییزه کاشت تا در 50 تا 80 روز بالغ شود.

شلغم Hakurei

یک شلغم هیبریدی با ریشه‌های سفید به شمار می‌رود که تنها در 38 روز بالغ می‌شود. هم ریشه و هم قسمت بالای آن ممکن است، خام خورده شوند.

شلغم Just Right

یک شلغم بزرگ هیبریدی تماماً سفید و نیمه کره محسوب می‌شود که برای برداشت پاییز یا زمستان در نظر گرفته شده‌است. این گونه مستعد در برابر آسیب آفات است. بنابراین؛ نباید در بهار کاشته شود و در 70 روز بالغ خواهد شد.

شلغم ناگازاکی آکاری کابو

یک شلغم بنفش است که منشا آن ژاپن در نظر گرفته می‌شود. ریشه‌ها برای خوردن تازه یا ترشی در نظر گرفته شده‌اند. این رقم در 50 روز آماده برداشت است.

شلغم سفید و بنفش

این یک شلغم سنتی به شمار می‌رود که ریشه‌های آن در زیر خاک سفید و در بالا به رنگ بنفش رشد می‌کنند. این نوع سبزی را می‌توان در قطر 3 تا 4 اینچ برداشت کرد. برگ‌ها برای پخت و پز نیز مفید هستند و در 50 روز بالغ می‌شوند.

شلغم Royal Crown

این گونه، یک شلغم هیبریدی با ریشه‌های شیرین و ملایم است که کیفیت خود را تا اندازه 4 اینچ حفظ می‌کند. می‌توان آن را در بهار یا پاییز کاشت و برای سبزی یا ریشه آن استفاده کرد تا در 50 روز بالغ شود.

شلغم Scarlet Queen

یک شلغم قرمز است که برای سالاد در نظر گرفته شده‌است. این رقم را باید زمانی برداشت کنید که قطر ریشه‌های آن 2 تا 3 اینچ باشد و 43 روز از کاشت آن گذشته باشد.

شلغم White Lady

یک نوع شلغم ترکیبی محسوب می‌شود که برای محصولات بهاره یا پاییزه خوب است؛ زیرا فقط در 35 روز بالغ می‌شود. ریشه‌های این رقم سفید ترد و شیرین هستند.

شرایط لازم برای کشت شلغم

برای رشد و باروری شلغم، توجه به نیازهای خاص این گیاه ضروری است:

میزان آبیاری شلغم

رطوبت ثابت برای جلوگیری از تلخ یا ترک ریشه شلغم مهم است. شلغم هر هفته به حدود 1 تا 1.5 اینچ آب نیاز دارد، و اگر بتوان آن را با آبیاری عمیق و آهسته به دست آورد، دریافت آن حتی بهتر خواهد بود. توصیه می‌شود که از برنامه آبیاری نامنظم پیروی نکنید؛ زیرا ممکن است که باعث ایجاد ریشه های چوبی یا ترک خوردن شود. آبیاری بیش از حد نیز نباید انجام شود؛ به این علت که باعث تحریک مشکلات قارچی خواهد شد. ترکیبی از خاکی با زهکشی خوب باعث ایجاد تعادل برای جبران کمبود رطوبت می شود. کوددهی و کنترل علف‌های هرز هم اهمیت دارد. در کل، شلغم نیاز به رطوبت مناسب دارد اما خاک باید زهکشی خوبی داشته باشد.

مقدار نور لازم برای کاشت شلغم

شلغم به شدت به نور آفتاب علاقه داشته و به حداقل 6 تا 8 ساعت نور مستقیم در روز نیاز دارد. با این‌حال، سایه جزئی بعد از ظهر در مناطق گرمتر ارزش آن را دارد و از محکم‌‌شدن و حفظ ریشه‌های حساس جلوگیری می‌کند. تعادل خوب بین آفتاب و سایه بهترین رشد ریشه را با شاخ و برگ خوب دارد. بنابراین؛ وجود نور ملایم تا متوسط برای رشد بهتر شلغم ضروری است.

خاک و pH لازم برای رشد شلغم

خاک‌های لومی با pH بین ۶ تا ۶.۵ بهترین انتخاب برای رشد شلغم هستند؛ زیرا شلغم خاک با زهکشی خوب و حاصلخیز با محدوده PH بین 6.0 تا 6.5 را ترجیح می‌دهد. آماده‌سازی خاک باید تا عمق حداقل 8 تا 10 اینچ در ناحیه ریشه شل باشد تا رشد ریشه مهار نشده باشد. برای کشت شلغم در ظروف، یک مخلوط گلدانی سبک با زهکشی خوب مصرف کنید. از خاکی که دارای خاک رس سنگین یا فشرده است، خودداری کنید؛ چرا که از داشتن سیستم ریشه خوب گیاه جلوگیری می‌کند که به معنی تغییر شکل محصولات است. کمپوست و کود دامی کهنه شده حاصلخیزی خاک و ظرفیت نگهداری آب آن را افزایش می‌دهد. پس، از آن غافل نشوید.

بهترین زمان کاشت شلغم

شلغم برای کشت بهاره و پاییزه کشت می شود. برای رشد شلغم برای برداشت بهاره، بذرها را 2 تا 3 هفته قبل از آخرین تاریخ یخبندان مورد انتظار می کارند، زیرا باید قبل از اینکه دما خیلی گرم شود، بالغ شوند. برای یک محصول پاییزی، بذرها باید 8 تا 10 هفته قبل از اولین یخبندان کاشته شوند تا گیاهان در هوای خنک فرصت رشد داشته باشند. ریشه آن شیرین و لطیف است و زمانی که هوا خنک است طعم و بافت لطیفی دارد.

شلغم بهاره

به محض اینکه زمین قابل کار شد، کاشت بذرها را مستقیماً در فضای باز شروع کنید. این کار معمولاً از اوایل بهار (اسفند/اردیبهشت) پس از سپری‌شدن آخرین یخبندان صورت می‌گیرد. شلغم در خاک تازه کود شده عملکرد خوبی ندارد، بنابراین از افزودن کود قبل از کاشت خودداری کنید. همچنین، کاشت شلغم شیرازی و کاشت شلغم در کرمان و کاشت شلغم در مشهد در این فصل مناسب است.

شلغم تابستانه

برای کشت شلغم می‌توانید محصول دوم را در اواخر تابستان (تیر / شهریور) برای برداشت در پاییز یا اوایل زمستان بکارید. شلغم می‌تواند دمای پایین‌تری را تحمل کند و تا ماه‌های سردتر به رشد خود ادامه داده و به شما یک منبع زمستانی می‌دهد.

مناطق مناسب کشت شلغم در ایران

ایران با اقلیم متنوعش، امکان کشت شلغم را در بسیاری از مناطق فراهم کرده است. استان‌های مختلفی جزء مناطق مناسب برای کشت شلغم قرار می‌گیرند که در ادامه به معرفی آن‌ها پرداخته‌ایم.

شیراز و استان فارس؛ قطب مناسب برای کاشت شلغم

شیراز و استان فارس با اقلیمی معتدل و نیمه‌خشک، یکی از مناطق مستعد کاشت شلغم در ایران به‌شمار می‌روند. این منطقه به دلیل دارا بودن خاک حاصلخیز و رطوبت کافی، یکی از بهترین گزینه‌ها برای تولید شلغم است و شلغم شیرازی معروفیت زیادی دارد. آب‌وهوای معتدل زمستانی شیراز به شلغم کمک می‌کند که بدون مواجهه با یخ‌زدگی شدید رشد کند. علاوه بر این، تابستان‌های نسبتا خنک و زمستان‌های ملایم استان فارس شرایط بهینه‌ای را برای کشت این گیاه فراهم می‌کند. بسیاری از کشاورزان در اطراف شیراز و سایر نقاط استان فارس به کاشت شلغم می‌پردازند و به تولید محصولات با کیفیت و غنی از مواد مغذی دست می‌یابند.

مناطق شمالی و مرکزی؛ بستر مناسب دیگر برای شلغم

استان‌های شمالی ایران نیز به دلیل داشتن خاک غنی و بارندگی فراوان، گزینه‌های مناسبی برای کاشت شلغم محسوب می‌شوند. گیلان و مازندران با خاک حاصلخیز و اقلیم مرطوب، به کشاورزان امکان می‌دهند که شلغم‌هایی با اندازه بزرگ‌تر و طعم بهتر تولید کنند. یکی از نکات مهم در کاشت شلغم در این مناطق، رعایت زمان کاشت است؛ چرا که بارش‌های زیاد ممکن است روی برداشت محصول تاثیر بگذارد. کشاورزان این مناطق معمولاً کاشت شلغم را در فصل پاییز آغاز می‌کنند تا از رطوبت طبیعی خاک به بهترین نحو استفاده شود.

اصفهان و مرکزی؛ استان‌های مستعد کاشت پاییزه

استان‌های مرکزی ایران، مانند اصفهان و مرکزی، به دلیل داشتن خاک مناسب و مدیریت منابع آبی، به‌عنوان مناطق دیگری برای کاشت شلغم شناخته می‌شوند. در این استان‌ها، شرایط آب و هوایی در فصل پاییز و زمستان به گونه‌ای است که شلغم به خوبی رشد کرده و محصولات باکیفیت تولید می‌شود. اصفهان، به ویژه شهرهای اطراف زاینده‌رود، یکی از بهترین مناطق برای تولید شلغم باکیفیت در کشور است. این مناطق با استفاده از سیستم‌های آبیاری مدرن و رعایت اصول کشاورزی پایدار، به تولید محصولی سالم و بهداشتی دست می‌یابند.

کرمانشاه و کردستان؛ مبنایی برای کاشت شلغم با کیفیت بالا

استان‌های غربی ایران مانند کرمانشاه و کردستان نیز به دلیل داشتن آب و هوای معتدل و خاک حاصلخیز، برای کاشت شلغم مناسب هستند. شرایط آب و هوایی در این مناطق در فصول سرد سال، بستر مناسبی برای رشد شلغم فراهم می‌کند. شلغم‌های تولید شده در این مناطق به دلیل برخورداری از خاک‌های غنی و استفاده از روش‌های کاشت بومی، طعم خاص و کیفیت بالایی دارند. کشاورزان کرمانشاه و کردستان با استفاده از روش‌های سنتی و پایدار، محصولاتی سالم و ارگانیک را به بازار عرضه می‌کنند

مراحل کاشت شلغم

برای کاشت شلغم مراحل زیر را دنبال کنید:

آماده‌سازی زمین

زمین باید به خوبی شخم زده و خاک آن سبک باشد. کاشت شلغم باید در خاک غنی و با زهکشی خوب باشد. بنابراین؛ مقدار زیادی کود دامی که به خوبی پوسیده شده یا کمپوست باغی را حفر کنید، ایده آل آن در پاییز قبل از کاشت است. منطقه را کاملاً علف‌های هرز کنید و به بافتی ریز خرد کنید.

کاشت شلغم

بعد از اینکه، بستر را با کمپوست اصلاح کردید، بذرها را به فاصله 2 اینچ از هم در ردیف‌هایی با فاصله 1 فوت بکارید. دانه‌های کوچک را به آرامی با خاک باغچه یا خاک گلدان بپوشانید و به خوبی آبیاری کنید. در این مرحله، شلغم نیز مانند تربچه به سرعت جوانه می زند و باید در عرض چند روز از بین برود.

مراقبت و نگهداری

شلغم‌های نازک به فاصله 4 اینچ از یکدیگر رشد مناسبی دارند و می‌توانید از سبزیجات در سالاد استفاده کنید. خاک را به طور یکنواخت مرطوب و به خوبی علف‌های هرز را جدا کنید. پس از وجین و نازک شدن با لایه‌ای از مالچ ارگانیک مانند کاه مالچ کنید تا رشد محصول را قوی نگه دارید. در صورتی اینکه گیاهان قوی رشد نکنند، معمولاً کود اضافی لازم نیست.

برای جلوگیری از بیماری‌هایی مانند پوسیدگی ریشه، محصولات را در تناوب قرار دهید، محصول دیگری از خانواده کلم را به مدت 3 سال در این بستر نکارید. مراقب شته‌هایی باشید که از برگ‌های شلغم جوان تغذیه می‌کنند و سوراخ‌هایی شبیه تفنگ ساچمه‌ای ایجاد می‌کنند. برای کنترل آنها صابون حشره‌کش اسپری کنید. سوسک‌های کک را که از برگ‌ها تغذیه می‌کنند و حشره‌های ریشه‌ای که از ریشه‌های در حال رشد تغذیه می‌کنند، با قرار دادن یک پوشش ردیفی شناور روی بستر کنترل کنید. این امر از تخم‌گذاری مگس بالغ بر روی ریشه جلوگیری می‌کند.

برداشت محصول شلغم

شما می‌توانید شلغم را هفته‌ها برای مصارف مختلف برداشت کنید. سبزی‌های جوان را زمانی که 4 اینچ قد دارند، برای تهیه سالاد برداشت کنید. برگ‌های بیرونی را برداشت کنید و اجازه دهید برگ‌های داخلی رشد کرده و ریشه در حال رشد را تغذیه کنند. ریشه‌های شلغم جوان را زمانی که قطر آنها 2 اینچ است، برای خرد کردن خام در سالاد برداشت کرده و ریشه‌های بزرگتر (3 تا 4 اینچ عرض) را برای پخت و پز برداشت کنید. اجازه ندهید که شلغم خیلی بزرگتر از این شود وگرنه چوبی می‌شود. بگذارید تا شلغم در هوای خنک بالغ شود و با یک ریشه شیرین طعم درمان خواهید شد.

انواع روش‌های کاشت شلغم

روش‌های مختلفی برای کاشت شلغم وجود دارد:

کاشت شلغم در گلدان

اگر می خواهید شلغم را در گلدان پرورش دهید، ظرفی را انتخاب کنید که حداقل 16 اینچ عرض و حداقل 8 اینچ عمق داشته باشد و سوراخ های زهکشی داشته باشد. ظرف را با خاک گلدانی که با مواد آلی اصلاح شده است پر کنید و به خوبی آب کنید.

دانه‌ها را پخش کنید و با حدود یک اینچ خاک بپوشانید. هنگامی که دانه ها جوانه زدند، گیاهان را با فاصله حدود چهار اینچ از هم نازک کنید تا ریشه ها فضایی برای رشد داشته باشند. ظرف را در آفتاب کامل قرار دهید، به طور منظم آبیاری کنید، و شلغم ها را زمانی که ریشه ها در شانه ها حدود دو اینچ عرض دارند برداشت کنید.

کاشت بذر شلغم

شلغم باید مستقیماً در خاک یا ظروف باغ کاشته شود. به عنوان یک سبزی ریشه، آنها به خوبی پیوند نمی زنند. بذرها به سرعت جوانه می زنند و بعد از حدود 10 روز ظاهر می شوند. هنگامی که برگ های واقعی ظاهر شدند، نهال ها را نازک کنید تا فضایی برای رشد ریشه ایجاد شود.

کودهای مورد نیاز برای کشت شلغم

کودهای مناسب یکی از مهم‌ترین عوامل در رشد بهتر شلغم است. به طور عمومی گیاه شلغم برای رشد بهتر و رسیدن به بالاترین کیفیت به عناصر مختلفی نیاز دارد که تامین آنها باعث ارتقا کیفیت محصول نهایی میگردد. به صورت کلی این عناصر عبارت اند از :

نیتروژن

1. فسفر
2. کلسیم
3. پتاسیم
4. موادآلی
5. مولیبدن ها و …

بنابراین شما باید کودهایی را انتخاب کنید که به بهترین شکل ممکن نیازهای غذایی شلغم را برطرف کنند. در ادامه به بررسی تک تک این عناصر و بهترین کودها جهت تامین نیازهای غذایی گیاه شلغم خواهیم پرداخت.

کود نیتروژن برای کاشت شلغم

کود نیتروژن یکی از مهم‌ترین کودها برای کاشت شلغم است، زیرا به رشد سریع‌تر برگ‌ها و تقویت گیاه کمک می‌کند. شلغم نیاز متوسطی به نیتروژن دارد؛ استفاده‌ی مناسب از این کود باعث افزایش اندازه و کیفیت ریشه‌ی شلغم می‌شود، اما استفاده‌ی زیاد آن می‌تواند باعث افزایش برگ‌ها و کاهش رشد ریشه شود.

علائم کمبود نیتروژن در شلغم

از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زرد شدن برگ‌های پایینی: یکی از نشانه‌های اصلی کمبود نیتروژن، زرد شدن برگ‌های قدیمی‌تر یا پایینی گیاه است. در این حالت، برگ‌ها به‌تدریج از سبز به زرد تبدیل می‌شوند.
• رشد ضعیف و کاهش اندازه گیاه: گیاهان شلغم که با کمبود نیتروژن مواجه‌اند، معمولاً رشد کندتری دارند و اندازه‌شان کوچک‌تر از حد معمول است.
• کم شدن تعداد و کیفیت برگ‌ها: نیتروژن یک عنصر ضروری برای رشد و تولید برگ‌های سالم است. در صورت کمبود آن، تعداد برگ‌ها کم و کیفیت آن‌ها ضعیف می‌شود.
• کاهش سبزینگی یا کلروفیل: کمبود نیتروژن باعث کاهش تولید کلروفیل در برگ‌ها می‌شود، که خود منجر به کاهش رنگ سبز گیاه و کاهش فرایند فتوسنتز خواهد شد.
• ضعف در تولید ریشه: کمبود نیتروژن همچنین می‌تواند باعث کاهش رشد ریشه‌ها و تولید شلغم‌های کوچک‌تر و ضعیف‌تر شود.

دلایل اهمیت نیتروژن برای شلغم

1. شلغمی که دارای نیتروژن کافی باشد، به سرعت رشد کرده و مقادیر زیادی شاخ و برگ سبز و آبدار تولید می‌کند. تامین نیتروژن کافی به محصول سالانه مانند ذرت اجازه می‌دهد تا به بلوغ کامل برسد، نه اینکه آن را به تاخیر بیندازد.
2. نیتروژن نقش مهمی را در رشد شلغم ایفا می‌کند تا اطمینان حاصل شود که انرژی در زمان و مکانی که گیاه برای بهینه‌سازی عملکرد به آن نیاز دارد در دسترس است. این ماده مغذی حیاتی حتی در ریشه‌ها وجود دارد؛ زیرا پروتئین‌ها و آنزیم‌ها به تنظیم جذب آب و مواد مغذی کمک می‌کنند.

مقدار و زمان مصرف کود نیتروژن برای شلغم

برای هر هکتار زمین زیر کشت شلغم، معمولاً بین ۶۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم نیتروژن (بر اساس نیتروژن خالص) توصیه می‌شود تا در چند نوبت صورت بگیرد. این مقدار می‌تواند بسته به نوع خاک و شرایط آب و هوایی متفاوت باشد. در خاک‌هایی که غنی از نیتروژن هستند، می‌توان مقدار کمتری از کود نیتروژن استفاده کرد.

بهترین کود نیتروژن برای کشت شلغم

اگر به دنبال بهترین کود نیتروژن برای تامین نیازهای غذایی شلغم هستید، باید به این نکته توجه کنید که کودی را انتخاب کنید که تجزیه ضمانت شده داشته باشد و همچنین به همراه نیتروژن، سایر نیازهای شلغم را نیز برآورده کند. بنابراین ما دو کود را به شما معرفی می‌کنیم.

کود سه بیست (20-20-20)

آیش 20 (20-20-20) به عنوان یک کود شیمیایی چندمنظوره شناخته می‌شود که با نسبت متعادل ۲۰ درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم ساخته شده است. این ترکیب سه‌گانه باعث می‌شود که آیش 20 به عنوان بهترین کود برای تأمین نیازهای غذایی گیاهان در مراحل مختلف رشد و توسعه عمل کند. نیتروژن به تقویت رشد برگ‌ها و ساقه‌ها کمک می‌کند، در حالی که فسفر به بهبود ریشه‌زایی و تولید گل‌ها کمک می‌نماید. پتاسیم نیز نقش مهمی در بهبود کیفیت میوه‌ها و افزایش مقاومت گیاهان در برابر عوامل محیطی و استرس‌ها دارد.

استفاده از آیش 20 به ویژه در دوره‌های رشد فعال گیاهان بسیار مؤثر است. کشاورزان و باغداران معمولاً این کود را در زمان‌های مشخصی از سال، مانند فصل رشد بهار و تابستان، به گیاهان ارائه می‌دهند. علاوه بر افزایش باردهی، آیش 20 به بهبود کیفیت محصول نیز کمک می‌کند و باعث می‌شود که میوه‌ها و سبزیجات از نظر طعم و رنگ مطلوب‌تر شوند. این ویژگی‌ها موجب شده تا آیش 20 به یکی از پرکاربردترین کودها در بازار تبدیل شود.

کود آیش بیست به دو صورت مایع و جامد موجود است و می‌توانید با کلیک بر تصاویر آنها اطلاعات بیشتری در مورد آنها دریافت کنید

کود NPK + TE 40-5-5 یکی از بهترین گزینه‌ها برای کشاورزان و باغداران است که به دنبال یک ترکیب مغذی و کامل برای تقویت رشد گیاهان خود می‌باشند. این کود شامل نسبت بالای نیتروژن، فسفر و پتاسیم به همراه عناصر ریزمغذی (TE) است که به بهبود سلامت و عملکرد گیاهان کمک می‌کند. نیتروژن موجود در این ترکیب باعث افزایش رشد رویشی و سبزینگی بهتر گیاهان می‌شود، به‌خصوص در مراحل ابتدایی رشد، جایی که نیاز به تقویت تنفس گیاهی و تولید برگ‌های جدید اهمیت دارد.

کود فسفر برای کاشت شلغم

فسفر (P) یک ماده مغذی ضروری برای رشد و کشت شلغم محسوب می‌شود. این دومین درشت مغذی محدود کننده پس از نیتروژن (N) است. تغذیه ناکافی فسفر بلوغ گیاه را به تاخیر می‌اندازد و عملکرد آن را کاهش می‌دهد.

علائم کمبود فسفر در شلغم

کمبود فسفر در طول کاشت شلغم تمایل به مهار یا جلوگیری از رشد ساقه دارد. برگها تیره، کدر، آبی مایل به سبز می‌شوند و ممکن است، در کمبود شدید رنگ پریده شوند. رنگ مایل به قرمز، بنفش از افزایش سنتز آنتوسیانین ایجاد می‌شود. علائم ابتدا در قسمت‌های قدیمی گیاه ظاهر می‌شود. برگ‌های جدید معمولا سالم به نظر می‌رسند اما اغلب کوچک هستند. کمبود فسفر همچنین منجر به افزایش نسبت ریشه به اندام هوایی در بسیاری از گونه‌های گیاهی می‌شود. به‌طور ولی نشانه‌های آن عبارتند از؛

• برگ های سبز تیره
• اندازه برگ کوچک
• کاهش رشد ساقه و افزایش رشد ریشه منجر به نسبت ساقه به ریشه کم می‌شود.

دلایل اهمیت فسفر برای شلغم

فسفر در شلغم کلید جذب، ذخیره و تبدیل انرژی خورشید به بیومولکول‌هایی مانند آدنوزین تری فسفات (ATP) است که واکنش‌های بیوشیمیایی (مثلاً فتوسنتز) را از جوانه‌زنی از طریق تشکیل دانه تا بلوغ هدایت می‌کند. فسفر باعث رشد زودرس ریشه، سختی زمستانه و تشکیل بذر، تحریک پنجه زنی و افزایش راندمان مصرف آب می‌شود.

مقدار و زمان مصرف کود فسفر برای شلغم

بهترین زمان مصرف کود فسفر برای شلغم در زمان آماده‌سازی زمین و قبل از کاشت است. فسفر به‌طور معمول به‌آرامی در خاک حل می‌شود و مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا به ریشه‌های گیاه برسد، به همین دلیل توصیه می‌شود که کود فسفر در مراحل ابتدایی رشد استفاده شود.

علاوه‌بر این؛ در صورت کمبود فسفر در مراحل بعدی رشد، می‌توان از کودهای حاوی فسفر محلول در آب به صورت محلول‌پاشی استفاده کرد. مقدار پیشنهادی کود فسفر برای کاشت شلغم در هر هکتار زمین شلغم، معمولاً بین ۳۰ تا ۴۰ کیلوگرم فسفر خالص نیاز است. اگر کود فسفر شما از نوع سوپرفسفات تریپل باشد، مقدار مورد نیاز بسته به درصد فسفر موجود در کود می‌تواند تغییر کند.

بهترین کود فسفر برای کشت شلغم

کود NPK + TE 10-50-10 دارای نسبت عناصر غذایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم و عناصر ریز مغزی است است که به ترتیب 10%، 50% و 10% می‌باشد. این کود معمولاً برای بهبود رشد گل‌ها و میوه‌ها استفاده می‌شود، زیرا نسبت بالای فسفر به ریشه‌زایی و شکوفایی گیاه کمک می‌کند. نسبت بالای فسفر در این ترکیب به ویژه برای مراحل اولیه رشد گیاه و بهبود ریشه‌زایی بسیار حیاتی است. گیاهان به فسفر نیاز دارند تا به خوبی رشد کرده و از انرژی نور خورشید به صورت مؤثری استفاده کنند.

نیتروژن موجود در این کود به رشد برگ‌ها و ساقه‌های گیاه کمک می‌کند و پتاسیم نیز برای فرایندهای مختلف متابولیک و تقویت مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها و تنش‌های محیطی ضروری است. با این حال، اهمیت اصلی این کود در بالا بودن سطح فسفر آن است که به بهبود تولید گل و میوه در گیاهان کمک می‌کند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که NPK + TE 10-50-10 برای گیاهانی که در مراحل زایشی قرار دارند، بسیار موثر باشد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد این کود، بر روی تصویر زیر کلیک کنید.

کود پتاسیم برای کشت شلغم

کود پتاسیم تقریباً در تمام فرآیندهای مورد نیاز برای حفظ رشد و تولید مثل گیاه ضروری است. گیاهانی که کمبود پتاسیم دارند، نسبت به خشکی، آب اضافی و دماهای بالا و پایین مقاومت کمتری دارند. همچنین در برابر آفات، بیماری‌ها و حملات نماتدها مقاومت کمتری دارند. از آنجایی که پتاسیم سلامت کلی گیاهان در حال رشد را بهبود می‌بخشد و به آنها در مبارزه با بیماری ها کمک می‌کند، به عنوان ماده مغذی “با کیفیت” شناخته می‌شود.

علائم کمبود پتاسیم در شلغم

علائم کمبود پتاسیم معمولاً ابتدا در برگهای پایینی شلغم رخ می‌دهد و با افزایش شدت کمبود، به سمت بالا پیش می‌رود. یکی از شایع‌ترین نشانه‌های کمبود پتاسیم در کاشت شلغم، ایجاد حالت زرد یا شل شدن (کلروز) در امتداد حاشیه برگ است. در موارد شدید، ممکن است، حاشیه برگ بریده شود. محصولات با کمبود پتاسیم به کندی رشد می‌کنند و سیستم ریشه‌ای ضعیفی دارند.

دلایل اهمیت پتاسیم برای شلغم

پتاسیم عملکرد محصول را افزایش می‌دهد زیرا؛

1. رشد ریشه را افزایش می دهد و تحمل به خشکی را بهبود می‌بخشد.
2. سلولز را می‌سازد.
3. حداقل 60 آنزیم درگیر در رشد را فعال می‌کند.
4. به فتوسنتز و تشکیل غذا کمک می‌کند.
5. به انتقال قند و نشاسته کمک می‌کند.
6. دانه‌های غنی از نشاسته تولید می‌کند.
7. پروتئین گیاهان را افزایش می‌دهد.
8. رطوبت را حفظ می‌کند، از دست دادن آب و پژمردگی را کاهش می‌دهد.
9. به تاخیر در گسترش بیماری‌های محصول کمک می‌کند.

مقدار و زمان مصرف کود پتاسیم برای شلغم

به‌طور کلی برای شلغم، حدود ۸۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم پتاسیم در هر هکتار توصیه می‌شود. بهتر است قبل از مصرف، خاک را آزمایش کنید تا مطمئن شوید به پتاسیم نیاز دارد و میزان مناسبی را تعیین کنید.

بهترین زمان برای افزودن کود پتاسیم، قبل از کاشت یا در زمان کاشت است. پتاسیم به‌طور عمده در اوایل دوره رشد شلغم به جذب می‌رسد و استفاده در این زمان به بهبود رشد و کیفیت محصول کمک می‌کند. اگر می‌خواهید کود را در مراحل بعدی مصرف کنید، می‌توانید در اوایل رشد گیاه (حدود دو تا چهار هفته پس از سبز شدن) هم از کود پتاسیم استفاده کنید.

بهتری کودهای پتاسیم برای کشت شلغم

بهترین کودها برای تامین پتاسیم مورد نیاز شلغم را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد.

• کود سولوپتاس یا سولفات پتاسیم
• کود مایع پتاسیم
• کود جامد 36-12-12

بهترین کود پتاسیم برای شلغم کود NPK+TE 12-12-36 است که یکی از ترکیبات متنوع و مؤثر در کشاورزی است. این کود شامل نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) با نسبت 36-12-12 می‌باشد. این کود به‌ویژه برای گیاهانی که نیاز به پتاسیم بیشتری دارند، مانند میوه‌جات و سبزیجات، بسیار مناسب است. پتاسیم نقش کلیدی در فرآیندهای متابولیکی گیاهان ایفا می‌کند و به بهبود کیفیت میوه و افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش‌های محیطی کمک می‌کند.

نیتروژن موجود در این ترکیب به رشد شاخ و برگ گیاهان کمک می‌کند و باعث افزایش رنگ سبز و شادابی آنها می‌شود. از سوی دیگر، فسفر برای توسعه ریشه‌ها بسیار مهم است و در فرآیند زایشی گیاه نقش اساسی دارد. این ترکیب به گیاهان این امکان را می‌دهد تا به‌طور مؤثرتری از منابع غذایی خاک بهره‌برداری کنند و در نتیجه، رشد و توسعه بهتری داشته باشند

جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد این کود بر روی تصویر زیر کلیک کنید.

کود هیومیک اسید برای کاشت شلغم

اسید هیومیک گروهی از مولکول‌ها است که به ریشه‌های گیاه می‌پیوندند و به دریافت آب و مواد مغذی کمک می‌کنند. سطوح بالای اسید هیومیک می تواند به طور چشمگیری بازده را افزایش دهد.

علائم کمبود هیومیک اسید در شلغم

1. کاهش رشد و زرد شدن برگ‌های شلغم
2. جوانه‌زنی ضعیف با بذر
3. تغییر در ساختار و قوام خاک برای کشت شلغم

دلایل اهمیت هیومیک اسید برای شلغم

• دسترسی به مواد مغذی پیشرفته و مناسب برای رشد شلغم
• بهبود جذب مواد مغذی توسط ریشه‌های شلغم
• کاهش تلف‌شدگی و جذب مواد مغذی به خاک و جذب بیشتر آن به گیاه
• تحریک مواد معدنی در خاک برای رسیدن به بخش‌های مختلف گیاه
• ایجاد تعادل در مواد مغذی

مقدار و زمان مصرف کود هیومیک اسید برای شلغم

در مراحل کاشت و رشد شلغم حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ کیلوگرم در هکتار می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. این مقدار می‌تواند به طور مستقیم در خاک مخلوط شود.

کودهای آلی برای کاشت شلغم

کودهای آلی منابع معدنی طبیعی در دسترس هستند که حاوی مقادیر متوسطی از مواد مغذی ضروری گیاه هستند. همچنین، این کودها به عنوان کودهای آهسته رهش عمل می کنند، به نوعی مواد مغذی را در مقادیر کمتری در یک دوره زمانی طولانی فراهم می‌کنند.

علائم کمبود کودهای آلی در شلغم

• توقف رشد و از بین رفتن نوک شلغم و ایجاد ترک‌های قهوه‌ای در برگ‌ها
• ایجاد محصول فاسد شلغم
• شکل‌گیری فرورفتگی در برگ و ایجاد لک

دلایل اهمیت کودهای آلی برای شلغم

1. بهبود خواص خاک (میکروبیولوژیکی، فیزیکوشیمیایی و بیوشیمیایی) و در نتیجه بر کیفیت خاک تاثیر می‌گذارد.
2. کمک به جبران اتلاف مواد آلی در دوره‌های کوتاه مدت و بلند مدت و در نتیجه حفظ حاصلخیزی خاک.
3. آنها مواد مغذی موجود خاک را افزایش می‌دهند و در نتیجه رشد شلغم سالم با حداقل تراکم مواد مغذی حاصل می‌شود.
4. به حداقل رساندن آسیب‌های زیست محیطی بدون کاهش عملکرد محصول و دستیابی به سطوح پایدار تولید شلغم

مقدار و زمان مصرف کودهای آلی برای شلغم

بهتر است کودهای آلی حدود ۲ تا ۴ هفته قبل از کشت شلغم با حجم ۵ تن به ازای هر یک هکتار به زمین اضافه شوند تا با خاک خوب مخلوط شوند. در صورت نیاز، می‌توان کودهای آلی را به عنوان تغذیه کمکی در مراحل مختلف رشد گیاه، به ویژه در مراحل اولیه، استفاده کرد.

مراحل رشد شلغم

شلغم دارای مراحل رشد از جوانه‌زنی، رشد ساقه و برگ، گلدهی و میوه‌دهی است که هر مرحله نیاز به مراقبت‌های خاصی دارد.

مرحله اول؛ جوانه‌زنی

فرآیند کاشت شلغم با آماده سازی خاک آغاز می‌شود که باید دارای زهکشی مناسب و غنی از مواد آلی باشد. بذر شلغم در عمق 2-1 سانتی‌متری کاشته می‌شود و با فاصله 10-5 سانتی متر از هم و 30 تا 45 سانتی‌متر بین ردیف‌ها فاصله دارد. جوانه‌زنی به سرعت اتفاق می‌افتد، معمولا در 5-10 روز، زمانی که دمای خاک بین 10 تا 25 درجه سانتی‌گراد است. مرطوب نگه داشتن خاک اما غرق نشدن خاک برای ترغیب رشد یکنواخت نهال بسیار مهم است.

مرحله دوم؛ رشد رویشی اولیه

در این مرحله از کاشت شلغم که تقریباً 20 تا 40 روز طول می‌کشد، نهال شلغم اولین برگ‌های واقعی خود را ایجاد کرده و شروع به ایجاد سیستم ریشه‌ای قوی‌تر می‌کند. آبیاری منظم برای اطمینان از رشد مداوم و جلوگیری از تنش آبی ضروری است. تامین مواد مغذی ضروری به ویژه نیتروژن (N) و فسفر (P) برای حمایت از رشد برگی و ریشه مهم است. علاوه بر این، کنترل علف‌های هرز برای کاهش رقابت برای مواد مغذی و آب اهمیت دارد.

مرحله سوم؛ توسعه و گسترش ریشه

در طی 40 تا 60 روز آینده، ریشه شلغم شروع به ضخیم‌شدن و جمع‌آوری مواد مغذی می‌کند که برای رشد ریشه‌های با کیفیت بسیار مهم است. پتاسیم (K) در این مرحله برای افزایش ضخیم‌شدن و کیفیت ریشه ضروری خواهد بود. توصیه می‌شود، از کودهای غنی از پتاسیم استفاده کنید و آبیاری کافی را ادامه دهید تا از خشک‌نشدن کامل خاک بین دو آبیاری اطمینان حاصل کنید. کنترل آفات و بیماری‌ها باید دقیق باشد؛ زیرا ریشه های در حال رشد در برابر عوامل بیماری زا و آفات مختلف آسیب پذیر هستند.

مرحله چهارم؛ بلوغ ریشه

در این مرحله که تقریباً 60 تا 90 روز طول می‌کشد، ریشه شلغم به اندازه و وزن مطلوب خود می‌رسد. این گیاه رشد رویشی خود را کاهش می‌دهد و انرژی را به سمت ضخیم شدن ریشه هدایت می‌کند. برای جلوگیری از رطوبت اضافی که می‌تواند به ریشه‌های بالغ آسیب برساند، کاهش آبیاری بسیار مهم است. نظارت بر آفات و بیماری ها باید ادامه پیدا کند. اگرچه، نیاز به کوددهی در این مرحله کاهش می‌یابد.

مرحله پنجم؛ برداشت شلغم

برداشت شلغم بسته به تنوع و شرایط آب و هوایی بین 60 تا 90 روز پس از کاشت انجام می‌شود. زمان برداشت بهینه باید زمانی انتخاب شود که ریشه‌ها به اندازه و رنگ ایده‌آل خود رسیده باشند. برداشت به صورت دستی یا با ماشین‌آلات تخصصی انجام می‌شود و مراقب است که ریشه‌ها آسیب نبینند. پس از آن، ریشه‌ها باید تمیز شوند و در صورت لزوم، قبل از ذخیره‌سازی یا پردازش در یک مکان خشک و تهویه شده خشک شوند.

کلام پایانی

در پایان، باید به اهمیت کاشت، داشت و برداشت شلغم به عنوان یکی از گیاهان مهم و مفید در کشاورزی اشاره کنیم. شلغم با خواص غذایی بالا و قابلیت رشد در شرایط مختلف آب و هوایی، نه تنها یک منبع غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی است، بلکه به دلیل سهولت در کاشت و مدیریت، انتخابی مناسب برای کشاورزان به شمار می‌رود. با رعایت اصول علمی در کاشت و داشت، می‌توانید بهره‌وری بیشتری از این گیاه داشته باشید. از آماده‌سازی زمین تا آبیاری و کنترل آفات، هر مرحله از فرآیند کاشت شلغم نیازمند توجه و دقت است.

همچنین، برداشت به موقع این محصول می‌تواند تأثیر بسزایی در کیفیت و طعم آن داشته باشد. در نهایت، شلغم نه تنها به سفره‌های ما رنگ و طعم می‌بخشد، بلکه به عنوان یک گیاه مقاوم و مفید در سلامت جامعه نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. بنابراین، با شناخت صحیح از روش‌های کاشت و نگهداری شلغم، می‌توانیم به توسعه پایدار کشاورزی و تامین غذایی سالم برای نسل‌های آینده کمک کنیم. بیایید با هم گام به گام در این مسیر پیش برویم و از ثمرات تلاش‌های خود لذت ببریم.